quarta-feira, 8 de fevereiro de 2012

Grupu parlamentár hakarak hapara mortalidade feto nian, bainhira sira partu ká tuur-ahi

www.sapo.tl
08 Fevereiro 2012

Horseik, prezidente husi Grupu Feto iha Parlamentu Timor-Leste, Josefa Soares hateten katak, prezisa halo esforsu, atu nune’e bainhira feto Timór sira tuur-ahi ká partu sei la mate tan.

“Governu halo ona esforsu atu hamenus problema kona-ba saúde reprodutiva, maibé tenki halo tan buat balun, atu nune’e feto ní bebé-oan sira sei la mate tan, bainhira sira partu”, tuir deklarasaun ne’ebé deputada Josefa haktuir ba ajénsia Lusa.

Josefa Soares ko’alia lia hirak ne’e ba ajénsia Lusa, bainhira Nia aprezenta relatóriu ida, kona-ba saúde reprodutiva ne’ebé fó sai iha loron Segunda-feira liu-ba iha parlamentu, wainhira komemora Loron Mundiál Feto iha tinan ne’e, ne’ebé sei antesipa mós ho kampaña eleitorál ba eleisaun prezidensiál iha loron 17 fulan Marsu.

Tuir relatóriu ne’ebé hato’o iha konferénsia nasionál kona-ba saúde repridutiva iha tinan 2012, taxa mortalidade materna hamutuk 577, husi kada inan ne’ebé moris 100.000.

Dokumentu ne’e mós ko’alia kona-ba feto adoles’ensia ne’ebé isin-rua hamutuk 51, husi feto foin-sae 1,000 ne’ebé barak liu iha parte sudeste aziátika. “Fatór barak mak halo atu feto foin-sa’e sira isin-rua sedu de’it, molok sira ninia tempu to’o.

Fatór primeiru, tanba sira la iha koñesimentu kona-ba edukasaun sexuál, fatór segundu mak laiha planeamentu familiár nó fatór terseiru mak ekonomia”, esplika deputada husi partidu Frente Libertasaun Timor-Leste Independente (Fretilin).

Tuir Josefa Soares katak proposta ida ne’ebé halo iha parlamentu inklui edukasaun sexuál iha eskola, ho objetivu atu fó informasaun klaru ba joven sira nó hodi aumenta planeamentu familiár.

Iha tinan 2003, feto sira ne’ebé uza planeamentu familiár aumenta ona ba pursentu 11, nó iha tinan 2010 aumenta ba pursentu 22 nó iha tinan 2010, taxa fertilidade nian, tuun husi 7.8 ba 5.7.

Relatóriu ne’e fó sai mós kona-ba aumentu husi labarik feto sira ne’ebé frekuenta hela aula iha eskola primária, hanesan mós feto foin-sa’e hirak ne’ebé halo matrikula ba iha eskola sekunária nó téknika.

“Feto Timór hakarak la’o ba oin nó ami prepara ona rekursu kona-ba kazu refere. Oras ne’e daudaun depende ba governu, kria fasilidade saida de’it, atu nune’e rekursu umanu ne’ebé prepara ona ne’e, sei la depende ba ema seluk”, tenik Soares.

Lusa/Fim

Sem comentários:

Enviar um comentário

counter for blogger
FETO-ALOLA FETO-ONU REDE-FETO FETO-EDUCA SAI-FETO FETO-JOVEM FETO-TIMOR FETO-LINKS