Bendita Moniz Magno, Kritika Labele Halakon Valor Respeita Malu

Profile & Actividade

Bendita Magno (Foto STL)

Dezisaun politika Partido CNRT ba III Legislatura periodu 2012-2017, hamosu feto maluk ida ba Parlamento Nasional, nudar deputada. Nia maka Bendita Moniz Magno.

Koalia kapasidade no experiensia, pesoalmente Bendita, laos experiensia foun, ka foin mak koko atu hatene maibe buat nebeke nia komete kleur ona. Tamba nee laos mundu foun ba Bendita, i nia rekonhese, vida politika nee mundu idake la livre husi dezafius oioin.  Maibe la signifika, ita tenki hases an tiha husi dezafius nebe hasoru. Nudar politisi, tenki tenta nafatin buka ninia meus para bele hetan ninia solusaun ba dezafius ka problema nebe infrenta.

Ho ninia background nebe nia iha, Bendita la hakfodak bainhira desizaun politika CNRT tau ninia naran ba lista deputada ba III Legislativu i nia prontu servi ba interesaun povu iha Uma Fukun Parlamento Nasional, durante tinan 5 ba oin.

Sobre kritika, katak Bendita, politikus labele tauk hasai liafuan kritika, mos hasoru kritika. Kritika nee, moruk ka midar, ida nee mundu politika ninia kedas. Ne’e dinamika husi mundu politika. “Maibe importante mak nee, bainhira ita kritika kroat ka la kroat tamba ita hakarak defende interesaun povu, ita hakarak sai matadalan ba povu. Maibe valor importante ida maka, kritika bele kritika, moruk ka midar, labele halakon valor respeita malu, tenkiser hatudu edukasaun politika diak ba povu, tamba ita sai politisi laos ha’re ba interesaun pesoal maibe interesaun povu tomak nian,” hateten Deputada Bendita bainhira dadalia ho STL iha Uma Fukun Parlamento Nasional, Dili, horsehik.

“Difikuldade hau senti barak teb-tebes,tanba ita hatene ona, wainhira ita tama iha politika buat barak maka ita hasoru maka ida ne’e iha buat ida karik ema dehna iha moruk no midar,iha moruk mai maka ita hasoru buat nebe’e maka mai ho liafuan nebe’e maka maka’as, ne’e politika hasoru politika,no iha buat balun  espriensia ba ita maka ita mos tenki espriensia hetan espriensia buat barak ke ita seidauk hatene ba lei,” hateten deputada Bendita wainhira dada lia ho STL iha uma fukun PN.

Nia hatete, iha buat balun ke presiza aprende, maibe sira mos aprende politika barak husi ailaran katak, iha mos lei no regulamentu, nomos etika, ida maka maka deputada ne’e aprende buat barak, iha kritika oinsa atu uja para hodi defende sira nia a’an,no politika nebe’e maka nia hetan iha ailaran oinsa atu respeita malu,tanba buat nebe’e maka kolia bele kolia.

“Iha noventa oentu hau inklui hau nia a’an ba iha membru Frenti Politik Interna (FPI)to’o noventa nove, e mai to’o dois mil hau mos servisu iha CNRT uluk iha Balide rai hun iha ne’e bah au mos mai fila-fali hanesan mos organizasaun OMT e ami hamutuk iha ne’e ba hamrik NGO ida naran  Yayasan murak rai iha momentu ne’e hau sai hanesan kordenador treinamentu ba feto sira liu-liu ba analfabetizasaun nomos ba akontabilidade marketing,” tenik nia.

Iha tinan 2003 Deputada ne’e sai hanesan mos jestora ba projetu advokasia iha Timor AID, depois iha 2003-2006 kuandu hetan tia krize, entaun atu tama iha 2007 nia tenki rezigna  ninia a’an  nudar jestora ba iha Timor AID hodi mai inklui nia a’an ba iha partidu politiku, ne’e duni nia tama iha partidu CNRT, tanba iha dia 7 de Febreiru nia komesa hamutuk ho Maun Xanana sira, no nia feto ida s para atu bele organiza feto maluk sira seluk, entaun nia hamrik nudar feto ida iha partidu CNRT nia laran, iha dia 7 de Febreiru sira enkontru hodi halo petisaun ba maun bo’ot Xanana hanesan Presidenti Partidu.

“To’o ohin loron ami tun nafatin ba baze, tanba hau hanesan estrutura feto ninia, liu-liu ba iha kordenador ba masa partidu CNRT nian to’o ohin loron mai tama iha Parlamentu hau hetan numeru terinta,” esplika nia.

Konaba esprensia poltika iha ai laran Tuir Deputada ne’e katak, hanesan iha distritu Aileu nia hanesan Vise sekretaria OPMT, depois iha sesente sete sira mai fila-fali iha Ai curuz ba enkontru iha ne’e ba nia sai fali hanesan mos delegada ida ba iha aldeia oetu de Marsu  hamutuk ho mana Nikato sira e sai mos hanesan kordenadora ba hamutuk ho Mana Nikato sira para atu bele halao konaba politika feto ninia iha area politika,liu-liu ba analfabetizasaun oinsa ninia feto maluk sira bele aprende mos buat ruma.

“To’o ohin loron hau tur iha PN, tanba deputadu ne’e eleitu husi povu, e ami sei rona nafatin lian husi povu Hau iha mehi duni atu mai tur iha PN, maibe hau hatene katak, kuandu hau halo politika loron ida ba loron ida hau sei to’o iha ne’e ba,” tenik nia.

Deputada Bendita Moniz Magno hahu eskola Primaria Canossa Balide iha tinan 1968 no remata iha tinan 1975, Presekundaria Esternato São Jose, no sekundaria Cristal remata iha tinan 1987, kontinua ba iha Universidade da Paz (UNPAZ) fakuldade ekonomia remata iha tinan 2008  (lisensiatura).

Deputada Bendita Moniz Magno moris iha distritu Dili 15-02-1962 oan husi Antonio Magno (falesido)no Francisca da Costa Araujo Deputada ne’e oan ba dala ikus (ikun) husi maun alin nain tolu feto mane rua feto rua, Deputada nia kaben Manuel Fereira de Jesus sira iha oan nain hat feto ida mane tolu. Jacinta Sequera (STL, 8 Agostu 2012)